Delnjoserbšćina

(in Upper Sorbian)

Dolnoserbšćina (dsb.)Delnjoserbšćina.

Kraje - Němska.

Zwjazkowy kraj  - Braniborska

Region  - Delnja Łužica.

Rěčnicy  - 14 000

Klasifikacija - Indoeuropske rěče,  Słowjanske rěče,  Zapadosłowjanske rěče, 

Serbskej rěči, Delnjoserbšćina.

Družina pisma - łaćonski alphabet.

Hamtska rěč - Delnja Łužica  (Braniborska/Němska).

Delnjoserbšćina (dsb. dolnoserbšćina, něm. Niedersorbisch, pól. dolnołużycki, čěs. dolní lužická srbština) je zapadosłowjanska rěč, kotraž rěči so w Delnjej Łužicy, we wokolinje města Choćebuza.

Fonetika

Delnjoserbšćina wuznamjenja so přez někotre specifiske zwukowe wuwića a wosebitosće, z kotrymiž rozeznawa so wot druhich zapadosłowjanskich rěčow.

Wokale:

• *ę > ě (pod akcentom, přir.: měso, rěd, pěś) resp. 'e (zwonka akcenta, přir. śele)
• 'e > 'a (wjas, njamaš)
• *tṛt > t'art (kjarcma, gjarnc)
• o (po labialach a welarach, kotrež njesteji před labialemi resp. welarami, zwjetša pod akcentom, druhdy tež zwonka akcenta) > ó (w dialektach wšelako wurjekowane jako e, y abo ó, přir. *gora > góra [gera, gyra, góra].

Konsonanty

• *ť, *ď > ś, ź (śerpjeś, źěd)
• zdźeržane *''g'' (přir. góra, glědaś, guska)
• zdźeržane palatalne ŕ (zdźěla tež we wuzwuku, přir. buŕ, ceptaŕ)
• stwjerdnjenje *''š'', *''ž'' (přir. šyroki, žyto)
• přechod č > c (mazurěrowanje, přir. cas, cesto, cytaś)
• *kŕ, *pŕ, *tŕ > kś, pś, tś (kśikaś se, pśěza, tśi)
• *kr, *pr, *tr > kš, pš, tš (kšej, pšawy, tšawa)
• zjednorjenje skupiny *str > tš (sotša, wótšy)
• zdźerženje skupiny *stŕ jako stś (stśělaś, stśigaś)

Delnjoserbski alfabet

Delnjoserbski alfabet

a

b

c

č

ć

d

e

ě

f

g

h

ch

i

j

k

ł

l

m

n

ń

o

p

r

ŕ

s

š

ś

t

u

w

y

z

ž

ź

A

B

C

Č

-

D

E

-

F

G

H

Ch

I

J

K

Ł

L

M

N

-

O

P

R

-

S

Š

Ś

T

U

W

Y

Z

Ž

Ź

Rěčne pomniki

Najstarši wobšěrny rěčny pomnik delnjoserbšćiny je rukopisny přełožk Mikławša Jakubicy z lěta 1548. Prěnja ćišćana delnjoserbska kniha běchu delnjoserbske spěwarske a katechizm wot Albina Mollera z lěta 1574. Dalšej wažnej rěčnej pomnikaj staj "Enchirideon Vandalicum" Handrija Tary (1610) a rukopisna gramatika Jana Chojnana (1650).

Source: http://hsb.wikipedia.org/wiki/Delnjoserb%C5%A1%C4%87ina